Τι σημαίνει «Ψηφιακός Γραμματισμός Υγείας»; Σε τι αναφερόμαστε όταν μιλάμε για ψηφιακές τεχνολογίες που εφαρμόζονται στην υγεία; Το έργο DIGIHALL, του οποίου οι εταίροι είναι από τη Γερμανία (Wohlfahrtswerk für Baden-Würtenberg, Hochschule Esslingen), την Ιταλία (COOSS MARCHE) και την Ελλάδα (Frontida Zois, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο), εργάζεται σε αυτόν τον τομέα και στοχεύει στην προώθηση του ψηφιακού γραμματισμού υγείας των άνω των 65 ετών μέσω της εκπαίδευσης άτυπων φροντιστών (τόσο εθελοντών όσο και/ή συγγενών) και ατόμων που εργάζονται στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και έχουν λιγότερο από τρία χρόνια εμπειρίας.

Για το σκοπό αυτό, η ομάδα του έργου έχει ήδη ολοκληρώσει μια πρώτη ερευνητική φάση – PR1 (έρευνα επιστημονικών άρθρων, συνεντεύξεις, μελέτες περίπτωσης) και εγκαινιάζει τη δεύτερη φάση – PR2, η οποία περιλαμβάνει την ανάπτυξη καινοτόμου διδακτικού υλικού για φροντιστές.

Στην πραγματικότητα, τα αναμενόμενα αποτελέσματα του έργου είναι μια πλατφόρμα e-learning και μια εφαρμογή για κινητά.

Τι είναι, όμως, ο «γραμματισμός ηλεκτρονικής υγείας»; «Η παιδεία για την ηλεκτρονική υγεία περιλαμβάνει ένα δυναμικό και συγκεκριμένο σύνολο ατομικών και κοινωνικών παραγόντων, καθώς και τεχνολογικούς περιορισμούς (όπως η προσαρμογή ενός συστήματος στον χρήστη) στη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών για αναζήτηση, απόκτηση, κατανόηση, αξιολόγηση, επικοινωνία, εφαρμόζουν και δημιουργούν πληροφορίες για την υγεία σε όλα τα πλαίσια της υγειονομικής περίθαλψης με στόχο τη διατήρηση της βελτίωσης της ποιότητας ζωής καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής»[1].

Το 2021, μόνο το 54% των Ευρωπαίων ηλικίας 16 – 74 ετών είχαν βασικές ψηφιακές δεξιότητες[2] και ο στόχος για την επόμενη δεκαετία είναι να φτάσει τουλάχιστον το 80%.

Η έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το DigiHall επικεντρώθηκε επίσης στη σύγκριση δεδομένων από τις τρεις εμπλεκόμενες χώρες. Για παράδειγμα, φάνηκε πόσο διαφορετικά είναι τα ποσοστά των ατόμων (ηλικίας 16-74) που αναζήτησαν πληροφορίες για την υγεία στο διαδίκτυο το 2020 (Γερμανία 70%, Ελλάδα 52%, Ιταλία 46%) και αυτά των ενηλίκων που έλαβαν ιατρικές υπηρεσίες χάρη στο τηλεϊατρική τον Φεβρουάριο/Μάρτιο 2021 (Ελλάδα 38%, Ιταλία 30%, Γερμανία 23%)[3].

Λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα δεδομένα και τις ανάγκες που προέκυψαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19, τα κράτη μέλη της ΕΕ αποφάσισαν να αναπτύξουν σημαντικές πολιτικές: περισσότερο από το 26% των δαπανών του προγράμματος Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) διατέθηκε για την ψηφιακή μετάβαση[4] και εγκρίθηκαν το πρόγραμμα EU4Health 2021-2027 και το πρόγραμμα Horizon Europe.

Σε εθνικό επίπεδο, πρέπει να αναφερθούν το Bundesprogramm Ländliche Entwick, BULE (Γερμανία), η Στρατηγική Ψηφιακού Μετασχηματισμού 2020-2025 (Ελλάδα) και το Missione 6 del Piano Nazionale Ripresa e Resilienza –PNRR (Ιταλία).

Όταν μιλάμε για «ψηφιακές τεχνολογίες υγείας» αναφερόμαστε, για παράδειγμα, στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Υγείας, την τηλεϊατρική, τις εφαρμογές υγείας και τις φορητές συσκευές.

Γιατί όλες αυτές οι προσπάθειες για την ψηφιοποίηση στην υγειονομική περίθαλψη; Έρευνες που διεξήχθησαν με εμπειρικά δεδομένα τόνισαν τα πιθανά οφέλη και ευκαιρίες που σχετίζονται με ένα καλό επίπεδο ψηφιακού γραμματισμού υγείας και με τη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών: σημαντική μείωση των χρόνιων ασθενειών λόγω βελτίωσης της αυτοδιαχείρισης, μείωση του κόστους, των μετακινήσεων των φροντιστών, του φόρτου εργασίας και καλύτερη γνώση της υγείας του ατόμου. Πράγματι, η άμεση ομάδα-στόχος του έργου αποτελείται από άτυπους φροντιστές, εθελοντές και/ή συγγενείς και άτομα που εργάζονται στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και έχουν λιγότερο από τρία χρόνια εμπειρίας.

Ο ρόλος των φροντιστών είναι κρίσιμος γιατί λειτουργούν ως διευκολυντές στη μαθησιακή διαδικασία των ηλικιωμένων και για αυτό η πλατφόρμα e-learning θα παρέχει μεθοδολογικά, διδακτικά και πρακτικά εργαλεία με στόχο την ανάπτυξη των δεξιοτήτων ψηφιακής παιδείας υγείας των ηλικιωμένων.

____________________

[1] Griebel et al. Quoted after, Samerski & Müller 2019, p. 43

[2] https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/-/ddn-20220330-1

[3] OECD. (2021)., Digital Health in Health at a Glance 2021: OECD Indicators (p.136)., OECD Publishing., https://doi.org/10.1787/08cffda7-en

[4] https://ec.europa.eu/info/business-economy-euro/recovery-coronavirus/recovery-and-resilience-facility_it